ماجرای تصویر قدیمی از مناره تخریب شده مسجد جامع گوهرشاد/ زلزله یا گلوله توپ؟
تاریخ انتشار: ۱۸ مهر ۱۴۰۰ | کد خبر: ۳۳۳۴۲۲۰۱
به گزارش جام جم آنلاین خراسان رضوی از آستان نیوز ، درباره این تصویر و دلیل وقوع چنین وضعیتی، روایت‌ها و شایعه‌های گوناگونی رواج دارد که مهم‌ترین آنها، آسیب‌دیدگی بر اثر حمله روس‌ها به حرم مطهر در نوروز سال ۱۲۹۱ خورشیدی است. می‌گویند زمانی که حرم مطهر به توپ بسته شد، چند گلوله هم به این مناره برخورد کرد و باعث تَرَک برداشتن و آسیب دیدن آن شد.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
این ادعا آن‌قدر شهرت دارد که برخی خبرگزاری‌ها در فضای مجازی، عکس آن را کنار تصویر گنبد حرم رضوی، پس از به توپ بسته شدن توسط روس‌ها می‌گذارند و درباره این اتفاق، داستان‌های دور و درازی نقل می‌کنند. اما واقعیت تاریخی چنین نیست و این عکس، مربوط به ماجرای دیگری می‌شود که در ادامه می خوانید.
یک حقیقت ظریف تاریخی
بگذارید همین ابتدا علت ایجاد چنین وضعیتی در مناره مسجد گوهرشاد را بگویم تا خیالتان راحت شود؛ مناره ضلع غربی ایوان مقصوره، اواخر دهه ۱۳۱۰ خورشیدی بر اثر وقوع زلزله‌ای در شهر مشهد به این روز افتاد. یعنی شکافی که روی تاج مناره می‌بینید، مربوط به زلزله است نه واقعه به توپ بستن حرم رضوی. البته نه فقط مناره‌های مسجد گوهرشاد، بلکه دیگر بخش‌های حرم مطهر هم، طی تاریخ طولانی خود، شاهد تخریب‌های متعددی بر اثر زلزله بوده‌اند، اما به دلیل استحکام فوق‌العاده بنا، هیچ‌گاه به طور اساسی تخریب نشده و فقط به مرمت نیاز پیدا کردند.
شهر مشهد و استان خراسان یکی از مناطق زلزله‌خیز ایران است و در تاریخ آن، به موارد متعددی از این رویداد طبیعی برمی‌خوریم. البته تا پیش از روی کار آمدن صفویه و تلاش مورخان این عصر برای ثبت جزئیات وقایع تاریخی شهر مشهد، آمار و اطلاع دقیقی درباره حجم و تعداد زلزله‌ها در این شهر نداریم. اما از حدود سال ۹۷۰ خورشیدی به این سو، تقریباً می‌دانیم شهر مشهد و حرم رضوی در چه زمان‌هایی دچار این اتفاق شده است.
مشهورترین زلزله‌ای که در تاریخ مشهد به وقوع پیوسته، مربوط به ۹ مرداد سال ۱۰۵۲ است؛ دوران سلطنت شاه سلیمان صفوی.
۴ هزار کشته
این زلزله یکی از خوفناک‌ترین زلزله‌های تاریخ خراسان بوده، آن‌قدر که مورخان عصر صفویه، آمار کشته‌های آن را ۴ هزار نفر ذکر کرده‌اند. براساس این گزارش‌ها، حدود دو سوم شهر مشهد بر اثر زلزله ویران شد و آسیب‌های گسترده‌ای به اماکن متبرکه رسید؛ هر چند هیچ سقفی در آن فرو نریخت و افرادی که در آن حضور داشتند، آسیبی ندیدند. با این حال، بر اثر این زلزله، بخش‌هایی از گنبدطلا، گنبد مسجد گوهرشاد، سقف مدارس پریزاد و دودر و همچنین مدرسه بالاسر که امروز اثری از آن برجا نیست، آسیب دید و طی چند سال بعد، با فعالیت‌های عمرانی گسترده ترمیم شد. زلزله‌های شدید، در سالها و قرن‌های بعد، باز هم تکرار شد و در دوره افشاریه، زندیه و قاجاریه نیز، زلزله‌های شدید در مشهد داشته‌ایم، اما هیچ‌کدام خرابی زلزله سال ۹۷۰ خورشیدی را در پی نداشته است.
ماجرای مناره مسجد گوهرشاد
اما بالاخره بناهای حرم رضوی هم، مانند هر بنا و ساختمان دیگر، نیازمند نگهداری، مراقبت و ترمیم هستند. زلزله‌ای که سبب بروز این شکاف در مناره مسجد گوهرشاد بود، به نسبت زلزله‌های دیگر، از شدت زیادی برخوردار نبود و انتظار نمی‌رفت موجب تخریب یا آسیب زدن به بناهای اماکن متبرکه شود، اما گویا قدمت چند صد ساله بنای مسجد گوهرشاد و آسیب‌دیدگی‌های نهان بر اثر زلزله و فرسایش بر اثر بارش‌های متمادی و برودت یا گرمای بیش از حد، سبب سست شدن دیوار بنا شده بود به همین دلیل، با وقوع زلزله اواخر دهه ۱۳۱۰، چنین شکافی روی مناره مسجد گوهرشاد به وجود آمد.
ترمیم مناره
جالب است بدانید فرایند ترمیم این آسیب‌دیدگی، برخلاف موارد مشابه، خیلی طول کشید؛ یعنی تا آبان سال ۱۳۲۹، چیزی بیش از ۱۰ سال، وضعیت مناره مسجد گوهرشاد به همین شکلی بود که می‌بینید. اینکه چرا مناره با وجود وضعیت بسیار نامناسبش، ترمیم نشد، می‌تواند دلایل مختلفی داشته باشد. برخی معتقدند چون در آن زمان تولیت مسجد گوهرشاد با آستان‌قدس رضوی فرق داشت و شاید حجم درآمد موقوفه‌ها، قادر نبود هزینه سنگین ترمیم را تأمین کند، تعمیر مناره به تعویق افتاد.
این ادعا، البته خیلی هم نمی‌تواند درست باشد؛ چون حجم موقوفه‌های مسجد اصلاً کم نیست، به‌علاوه در وقف‌نامه، این موارد پیش‌بینی شده است.
به همین دلیل، می‌توان گفت به احتمال زیاد، وقایع شهریور ۱۳۲۰ و اشغال ایران توسط متفقین و البته، بروز قحطی در جامعه و از هم گسیختگی اداره امور، دلیل اصلی عقب افتادن ترمیم بناست. به هر حال، آغاز و انجام فرایند چنین عملیات عمرانی‌ای، نیازمند بررسی دقیق و مدیریت هماهنگ است و بی‌ثباتی در اداره امور، می‌تواند به روند آن آسیب جدی بزند.
در سال ۱۳۲۷، بالاخره پروژه ترمیم مناره ضلع غربی ایوان مقصوره کلید خورد و با حضور معماران سنتی و مهندسان آشنا با علوم جدید، اقدام‌های لازم برای مرمت آن آغاز شد و تا سال ۱۳۲۹ به طول انجامید.
مراسم رونمایی از مناره جدید، روز ۱۶ آبان همین سال، با حضور مردم و مسئولان در محل مسجد گوهرشاد برگزار شد.
در این مراسم، پرده بزرگ و سفید رنگی روی منازه کشیده بودند که پس از انجام مقدمات، از روی آن برداشته و از مناره ترمیم شده رونمایی شد.
در همین مراسم بود که تصاویری از وضعیت پیشین مناره و شکل و شمایل آن پس از ترمیم و مرمت را بین حاضران توزیع کردند و تصویری که امروزه در فضای مجازی و به اسم به توپ بستن حرم رضوی توسط روس‌ها منتشر می‌شود، در واقع کپی یا گراوری از همان تصاویر توزیع شده در مراسم آبان‌ماه ۱۳۲۹ است.
منبع: جام جم آنلاین
کلیدواژه: تصویر قدیمی مسجد جامع گوهرشاد حرم رضوی زلزله ها شهر مشهد بر اثر
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت jamejamonline.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «جام جم آنلاین» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۳۳۴۲۲۰۱ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
چرا تل‌آویو یک گلوله هم به سمت یمن شلیک نکرده است؟
«عبدالباری عطوان» تحلیلگر جهان عرب با اشاره به هراس شدید رژیم صهیونیستی از جنگ با نیروهای یمنی گفت که مقامات سیاسی و فرماندهان نظامی این رژیم از سلحشوری، صلابت و شهادت طلبی یمنی ها آگاه هستند.
به گزارش مشرق، عطوان با اشاره به اینکه عبدالملک الحوثی رهبر انصارالله یمن اخیرا از مرحله چهارم عملیات از سوی نیروهای مسلح این کشور علیه صهیونیست‌ها خبر داده، نوشت: اجرای مرحله چهارم به منزله حمله به همه کشتی هایی است که عازم بنادر فلسطین اشغالی، فارغ از ملیت و در تمام دریاها از جمله دریای مدیترانه هستند. این اعلام، همسو با توسعه دامنه جنگ از سوی محور مقاومت علیه رژیم اشغالگر در جبهه‌های مختلف صرف نظر از مذاکراتی است که هم اکنون در قاهره برای دستیابی به آتش بس در غزه جریان دارد.
این تحلیلگر ادامه داد: قبل از ورود به جزئیات، باید سئوال مهمی را مطرح کنیم، چرا رژیم اشغالگر به حملات ارتش یمن به کشتی‌های آن در دریای سرخ، خلیج عدن، اقیانوس هند و بندر ام الرشراش (ایلات) در خلیج عقبه واکنشی نشان نمی‌دهد؟ پاسخ روشن است و به رعب و وحشتی مربوط می‌شود که این رژیم در آن به سر می‌برد و از گشودن جبهه با یمن و کشیده شدن آن به جنگ بیم دارد.
وی اضافه کرد: رژیم صهیونیستی که به همه حمله می‌کند و کشورهای عربی بسیاری را مورد تهاجم قرار داده، یک گلوله هم به سمت یمن از زمان غصب سرزمین فلسطین در حدود ۷۵ سال قبل شلیک نکرده است. اسرائیلی‌ها چه مقامات سیاسی و چه فرماندهان نظامی از سلحشوری، صلابت، بی باکی، شهادت طلبی در راه کشور و کرامت یمنی ها آگاه هستند، آنها در همه نبردهای خود علیه متجاوزان پیروز خارج شده‌اند. یمنی‌ها به اسطوره موشک‌های پاتریوت و مایه مباهات آمریکا پایان دادند و ضعف آن را در قدرت دفاعی برملا کردند.
عطوان با اشاره به عملیات وعده صادق علیه رژیم صهیونیستی و شکست سامانه پدافندی این رژیم در برابر پهپادها و موشک‌های ایران، نوشت: این امر بیانگر اعلام رژیم اشغالگر مبنی بر کنار گذاشتن تمام سامانه های موشکی پاتریوت ظرف دو ماه و به مثابه اذعان علنی به شکست آن در برابر موشک‌ها و پهپادهای ایرانی شرکت کننده در عملیات است.
این تحلیلگر با بیان اینکه حرکت نیروهای مسلح یمن به مرحله چهارم در راستای تشدید عملیات محور مقاومت و در سطح گسترده در همه جبهه‌هاست، افزود: برای اولین بار «سرایا الاشتر» وابسته به مقاومت اسلامی بحرین، حمله پهپادی به شهر «ام الرشراش» انجام داد یا کتائب مقاومت اسلامی عراق تل آویو را چند روز قبل برای اولین بار هدف قرار داد و این پس از حملات آن به پایگاه‌های نظامی اسرائیل در جولان اشغالی و زیرساخت‌ها در بندر حیفا بود.
به نوشته عطوان، همچنین موشک‌های مقاومت لبنان برای اولین بار پس از سالها به شهر عکا رسید و بعید نیست که به زودی به حیفا برسد. شاید سخنرانی روز دوشنبه آتی سید حسن نصرالله، دبیر کل حزب الله لبنان غافلگیری‌هایی در این زمینه داشته باشد.
وی با اشاره به مذکرات آتش بس در غزه، از اصرار مقاومت بر شروط خود و تن ندادن به فشارهای آمریکا خبر داد و نوشت: اگر توافق نزدیک است، چرا مقامات آمریکایی شروع به برچیدن بندر موقت غزه کرده اند و به قطر برای بستن دفاتر حماس در دوحه و بیرون راندن رهبران آن در خارج، فشار وارد می‌کنند؟
این تحلیلگر اضافه کرد: راهکار یمنی بهترین و کوتاهترین راه برای واکنش به عربده کشی اسرائیل و شکستن زورگویی آمریکا و رژیم صهیونیستی و آزادسازی اراضی اشغالی از نهر تا بحر است. یمنی ها حرف می‌زنند، عمل می‌کنند و دامنه جنگ را سرعت می‌بخشند، به همین دلیل است که اشغالگران به محض شنیدن نامش لرزه بر اندامشان می‌افتد و از گشودن جبهه با آن هراس دارند، زیرا این به مثابه آغازی سریع بر پایان اشغالگران خواهد بود.
منبع: ایرنا
جزئیات جدید از دزدیده شدن دختر ۴ ساله کلالهای؛ کارگر ۳۵ ساله قصد فروش یسنا را داشت