کشف گور دسته‌جمعی از شهدای مسجد گوهرشاد در مشهد/ بازخوانی جنایت گوهرشاد

خبرگزاری فارس- گروه تاریخ- مهدی احمدی: امروز برخی از کاربران شبکه‌های اجتماعی در مشهد از شنیده‌هایی درباره کشف و دیده شدن بقایایی از گورهای دسته جمعی شهدای واقعه گوهرشاد روایت می‌کنند، ظاهراً این گور جدید در گودال محله خشت‌مال‌های مشهد کشف شده است، البته اینکه پیکر‌ها مربوط به جنایت گوهر‌شاد باشد هنوز تأیید نشده است اما احتمال انتصاب این پیکر‌ها به شهدای گوهرشاد زیاد است.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

این اتفاق درحالی رخ می‌دهد که شاهدان بسیاری از همان سال روایت می‌کردند که پس از کشتار مردم در مسجد گوهر‌شاد مأموران رضاخان پیکر‌های مطهر شهدا و حتی زخمی‌ها را با کامیون به چند نقطه در مشهد منتقل و بدون انجام غسل و کفن به صورت جمعی دفن کردند و تخمین‌ها در این زمینه حدود ۴ هزار شهید است.

به این بهانه نگاهی دوباره می‌اندازیم به جنایت مسجد گوهر شاد که سال ۱۳۱۴ درپی اعتراض مردم به کشف حجاب توسط عمال رضاشاه پهلوی رخ داد.

اعتراض مردم مشهد و دیگر شهر‌ها به کشف حجاب و تحصن در مسجد گوهر شاد حرم امام رضا (ع)

تیرماه ۱۳۱۴ مردم مشهد مقدس در کنار مردم شهر‌هایی مثل قم، تبریز، شیراز و برخی دیگر شهر‌ها در اعتراض به سیاست‌های کشف حجاب رضاخانی به خیابان‌ها ریختند. این اعتراضات در پی محاصره منزل آیت‌الله قمی و سخنرانی‌های آتشین شیخ محمدتقی بهلول بالا گرفت و مردم به آستان مقدس امام رضا (ع) پناه برده و در مسجد گوهرشاد متحصن شدند و اعلام کردند که تا مسئله‌ کشف حجاب رفع نشود از آنجا خارج نمی‌شوند.

اما شهربانی به دستور رضاخان، اطراف حرم و مسجد را محاصره کرده، شروع به تیراندازی کردند و در نتیجه بیش از ۲ هزار نفر از مردم غیرتمند ایران به جرم دفاع از حجاب، به خاک و خون کشیده شدند و مأموران رژیم پهلوی، پیکر مطهر این شهدا و زخمی‌هایی که هنوز نفس می‌کشیدند را در گورهای دسته جمعی ریخته و مدفون ساختند.

روایت مرحوم شیخ محمد‌تقی بهلول از فاجعه گوهر شاد و دفن شهدا و زخمی‌ها در گورهای دسته‌جمعی

مرحوم شیخ محمدتقی بهلول از جمله کسانی بود که در جریان تحصن مردم مشهد در مسجد گوهرشاد حضور داشت و یکی از رهبران این جریان بود. وی در این باره می‌گوید: رضاخان قلدر به دنبال رفتارهای ضددینی خود، مسئله کشف حجاب را مطرح کرد که اعتراض همه علما و مراجع را به دنبال داشت. آیت‌الله حاج‌آقا حسین قمی تصمیم گرفت از مشهد به تهران برود و رضاخان را از این کار بازدارد، اما رضاخان ایشان را بازداشت و در باغی حبس کرد. بعد هم به مأموران خود دستور داد علمای شاخص مشهد از جمله: حاج شیخ علی‌اکبر نهاوندی، حاج شیخ غلامرضا طبسی، حاج شیخ مهدی واعظ و حاج شیخ عباس قمی (صاحب مفاتیح‌الجنان) را بازداشت کنند. بنده هم جزو کسانی بودم که حکم بازداشتم صادر شده بود. آن موقع بیش از ۲۷ سال نداشتم.

این اتفاقات سبب تحصن مردم در مسجد گوهر شاد شد و واقعیت این است که تا آن روز، چنان جمعیتی را در هیچ‌ جا ندیده بودم و با فشار مأموران نه تنها از جمعیت کاسته نشد بلکه لحظه به لحظه به جمعیت افزوده شد.

یکی از نگهبانان حرم خیانت کرد و مأموران به ما حمله کردند

تا اینکه حرم به محاصره مأموران درآمد، آنها حتی در ورودی‌های شهر هم مأمور گذاشته بودند تا از ورود روستاییانی که می‌خواستند به تحصن‌کنندگان بپیوندند، جلوگیری کنند. آن روز در حرم سعی کردم عده‌ای را جلوی درهای ورودی مسجد و حرم به نگهبانی بگذارم. متأسفانه در اصلی ورودی به فردی سپرده شد که بعدها به ما خیانت کرد. ما به‌رغم نابرابری عِدّه و عُدّه، چاره‌ای جز مقاومت نداشتیم. بالاخره قبل از اذان صبح مأموران با توپ و تفنگ به ما حمله کردند و عده زیادی را به خاک و خون کشیدند.

مأموران رضاخان مجروحان را هم با شهدا در گور‌های دسته‌جمعی دفن می‌کردند

مأموران رضاخان بسیاری از مجروحان را که هنوز زنده بودند، همراه شهدا در گورهای دسته‌جمعی دفن کرد. بعدها شاهدان عینی برایم نقل کردند کامیون‌هایی پر از افراد زخمی را از محوطه حرم جمع می‌کردند و در حالی که از آنها خون می‌چکید، به نقاط نامعلومی می‌بردند!

سعید تشکری، نویسنده کتاب «پاریس، پاریس» و محقق موضوع قیام گوهرشاد در گفت‌وگو با فارس با توجه به اظهارات برخی کاربران شبکه‌های اجتماعی درباره این گور‌های دسته‌جمعی می‌گوید: طبق اسناد تاریخی که در کتابخانه ملی موجود است شهدای واقعه گوهرشاد در چندین نقطه از جمله پایین خیابان مشهد، گورستان پشت بانک ملی، کوچه ثبت و باغ خونی تدفین شدند. البته گورهای دسته‌جمعی در باغ خونی قابل استناد است، اما متأسفانه هیچ‌کس در مورد واقعه گوهرشاد حاضر نیست یک بار به شکل کلان و جدی نگاه عمیق و پژوهش شفاف به این جنایت داشته باشد.

البته با مشخص شدن ابعاد مختلف جنایت گوهرشاد، خصوصاً در سال‌های اخیر توجه ویژه‌ای به آن شده تا جایی که روز ۲۱ تیرماه سالروز واقعه گوهرشاد به عنوان روز عفاف و حجاب در تقویم رسمی کشور به ثبت رسید.

جنایت مسجد گوهر‌شاد از بیان امام خمینی (ره)

امام خمینی (ره) در یکی از سخنان خود در تبیین جنایات رژیم پهلوی فرمودند: «قتل عام مسجد گوهرشاد را من به خاطر دارم، و کسانی که به سن من هستند به خاطر دارند که در مسجد و معبد مسلمین- که مرکز اقامه نماز بود، عبادت خدا بود- اینها ریختند و یک عده از مظلومین که برای دادخواهی آنجا مجتمع شده بودند، قتل عام کردند و از بین بردند» (صحیفه امام؛ ج ‏۱۱، ص ۳۲)

ماجرای گوهرشاد از کجا شروع شد

ماجرا از آنجا شروع شد که رضاشاه که در سال ۱۳۱۳ با هماهنگی نخست‌وزیرش محمدعلی فروغی، سفری چهل روزه به ترکیه داشت و پس بازگشت به ایران تصمیمات جدیدی را در جامعه اعمال کرد که از جمله آن می‌توان به استفاده از کلاه شاپو برای مردان و برداشتن زوری حجاب از سر زنان از جمله این تصمیمات بود. البته برداشتن حجاب در ترکیه اجباری و با زور نبود اما رضاخان با این اقدام دیکتاتوری‌اش را نشان داد و با ضرب و شتم حجاب از سر زنان بر داشت.

تظاهرات مردم شیراز پیش از فاجعه گوهرشاد

اما مردم مؤمن و مذهبی ما این تصمیم را بر نتابیدند و با تمام وجود در برابر این تصمیم رضاخان ایستادند. برگزاری جشن کشف حجاب در شیراز و اعتراض علما و مردم شیراز به نوعی آغازگر اعتراضات مردم بود و در شهر‌های مشهد، تبریز و قم مردم قیام کردند و در مشهد اعتراضات مردم به تحصن انجامید و مردم سه روز در مسجد گوهرشاد تحصن کردند و رضاشاه به محض شنیدن این اتفاق خودش دستور کشتار مردم را صادر کرد.

با حمله مأموران به مردم هزاران نفر به خاک و خون کشیده شدند و مأموران پیکر‌ها را که حتی برخی از آنها هنوز نفس می‌کشیدند را با کامیون به نقاطی مانند باغ خونی انتقال دادند و دفن کردند.

به گزارش فارس از بزرگی این جنایت همین بس که امروز پس از گذشت ۸۶ سال از این فاجعه، یکی دیگر از گور‌های دسته‌جمعی پیکر شهدای گوهر شاد کشف شده است.

انتهای پیام/

منبع: فارس

کلیدواژه: مسجد گوهر شاد کشف حجاب رضاخان امام رضا گورهای دسته جمعی واقعه گوهرشاد مسجد گوهر شاد دسته جمعی مسجد گوهرشاد مسجد گوهر کشف حجاب حاج شیخ پیکر ها شهر ها

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.farsnews.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «فارس» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۴۲۰۰۶۳۷ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

اعترافات تکان‌دهنده همسرکُش‌ها / ۳ جنایت خانوادگی در ۲۴ ساعت

آفتاب‌‌نیوز :

۳ جنایت وحشتناک خانوادگی در حالی طی ۲۴ ساعت در مشهد رخ داد که ۲ نوجوان دوقلو هم به شدت مجروح شدند و همسرکش‌ها نیز در اعترافاتی تکان‌دهنده به تشریح زوایای مختلف این جنایت‌ها پرداختند.

روابط سرد عاطفی به جنایت انجامید

اولین ماجرای وحشتناک همسرکُشی بامداد چهاردهم اردیبهشت هنگامی فاش شد که مردی با پلیس ۱۱۰ تماس گرفت و از مرگ همسرش پس از درگیری خانوادگی خبر داد. طولی نکشید که خودروهای پلیس وارد خیابان مهدی آباد ۳۰ در شهرک شهید رجایی شدند و با حفظ صحنه جنایت، مرد تبعه خارجی (افغانستانی) را در حالی به مقر انتظامی انتقال دادند که قاضی ویژه قتل عمد مشهد دستورهای محرمانه‌ای را برای بررسی مقدماتی صادر کرد و خود نیز عازم شهرک شهید رجایی(قلعه ساختمان) شد.

دقایقی بعد گروه تخصصی کارآگاهان پلیس آگاهی مشهد نیز به سرپرستی سرهنگ ولی نجفی (رئیس دایره قتل عمد) نیز به محل جنایت رسیدند و بدین ترتیب تحقیقات می‌دانی قاضی «دکتر صادق صفری» برای بررسی زوایای پنهان این جنایت وحشتناک در حالی ادامه یافت که در ساعت ۲ بامداد تعداد زیادی از اهالی محل نیز در اطراف منزل محل وقوع قتل تجمع کرده بودند. به همین خاطر با دستور مقام قضایی، تدابیر خاصی برای امنیت محل به اجرا درآمد و جسد نیز به پزشکی قانونی منتقل شد.

از سوی دیگر (متهم افغانستانی) تحت الحفظ کارآگاهان به صحنه جنایت انتقال یافت و در حضور قاضی شعبه ۲۰۸ دادسرای عمومی و انقلاب مشهد به تشریح این جنایت هولناک پرداخت. متهم این پرونده جنایی که حدود ۳۷ سال دارد، در اعترافاتی تکان‌دهنده به مقام قضایی گفت: قبلا با همسر و ۲ فرزندم در قزوین زندگی می‌کردیم اما اختلافات خانوادگی بین ما شروع شد و همسرم سرناسازگاری با من گذاشت. این بود که به پیشنهاد همسرم به مشهد آمدیم و در محله مهدی‌آباد ساکن شدیم. این اختلافات خانوادگی تا حدی پیش رفت که من دچار سوءظن شدم و به همین خاطر روابط عاطفی سردی بین ما به وجود آمد.

متهم همسرکشی در حالی که سعی می‌کرد همه این حوادث تلخ را به مشکل مغزی گره بزند، در ادامه اعترافاتش گفت: من مشکل مغزی دارم. به همین دلیل به همسرم گفتم با من بد صحبت نکن چون این حرف‌ها به درون قلبم می‌رود و سپس به مغزم می‌زند! ولی او توجهی به من نمی‌کرد و مرا از خودش می‌راند تا اینکه امشب باز هم به خاطر همان روابط سرد عاطف، به من کم‌محلی کرد. من هم که به شدت عصبانی شده بودم گلویش را با دستم فشار دادم و زمانی که بی‌جان شد با پلیس ۱۱۰ تماس گرفتم، اما افسر انتظامی گفت شاید هنوز همسرت زنده باشد. این بود که به اورژانس ۱۱۵ هم زنگ زدم و دقایقی بعد توسط نیروهای انتظامی دستگیر شدم.

در پی اعترافات صریح مرد افغانستانی که همسر ۲۵ ساله‌اش را خفه کرده بود، قاضی ویژه قتل عمد از او خواست چگونگی قتل همسرش را به طور عملی روی عروسک خرسی صورتی رنگ فرزندش اجرا کند. او نیز روی کف اتاق دراز کشید و گلوی عروسک را با دستانش فشرد که همه آن‌ها طبق نظر پزشکی قانونی با واقعیت‌های صحنه قتل مطابقت داشت.

پس از بررسی ابعاد مختلف این جنایت، متهم به قتل با دستور قضایی به دایره قتل عمد پلیس آگاهی منتقل شد تا تحقیقات بیشتری در این باره صورت گیرد.

اتهام قتل عمد برای زن صیغه‌ای

در حالی که هنوز ماجرای همسرکشی مرد افغانستانی ادامه داشت، حدود ساعت ۱۵ بعدازظهر چهاردهم اردیبهشت زنی با اورژانس ۱۱۵ مشهد تماس گرفت و مدعی شد همسرش با ضربه چاقو مجروح شده است اما وقتی امدادگران اورژانس به محل حادثه واقع در خیابان کشاورز ۵ رسیدند، با جسد مردی حدود ۳۳ ساله روبه‌رو شدند که بر اثر وارد آمدن تیغه چاقو به قفسه سینه به قتل رسیده بود. بنابراین طولی نکشید که نیروهای انتظامی در جریان قتل قرار گرفتند و مراتب را به قاضی ویژه پرونده‌های جنایی مشهد اطلاع دادند.

دقایقی بعد، با حضور قاضی دکتر صادق صفری در محل وقوع حادثه، تحقیقات گسترده قضایی در حالی آغاز شد که گروه تخصصی کارآگاهان پلیس آگاهی نیز وی را همراهی می‌کردند. جسد مربوط به مردی به نام «علی‌اصغر-ر» بود که در پذیرایی طبقه دوم ساختمان و کنار پنجره مشرف به خیابان افتاده بود. در همین حال همسر صیغه‌ای مقتول که مدعی بود باردار است درباره این جنایت هولناک به مقام قضایی گفت: حدود ساعت ۱۴:۳۰ بود که شوهرم با همین وضعیت از بیرون وارد خانه شد و در حالی که به من می‌گفت «کمکم کن» عقب‌عقب رفت و کف پذیرایی افتاد. او بیرون از منزل درگیر شده بود و من اطلاعی از این ماجرا نداشتم!

این زن جوان در حالی خود را بی‌خبر از ماجرای درگیری همسرش نشان داد که اظهارات او برای قاضی ویژه قتل عمد باورپذیر نبود چراکه درپی این ادعاها، قاضی صفری دستور بررسی‌های دقیق درباره وجود لکه‌های خون روی پله‌ها و حتی کفش‌های مقتول را نیز صادر کرده بود و کارآگاهان نیز با بررسی‌های دقیق هیچ نشانه‌ای از وقوع جنایت در خارج از منزل را پیدا نکردند. این بود که «فاطمه-د» زیر رگبار سوالات انحرافی و تخصصی قرار گرفت.

او در اثنای اظهاراتش به اختلافات شدید خانوادگی اشاره کرد و گفت: مقتول شوهر صیغه‌ای من است. او دیشب از شمال کشور به منزل آمد و چنین تصور کرد که فردی به غیر از من داخل خانه است به همین خاطر درگیری بین ما شروع شد و او با لگد در ورودی منزل را شکست که آثار آن هنوز هم وجود دارد. من هم با کلانتری محل تماس گرفتم که آن‌ها به منزل آمدند و این حوادث را صورت جلسه کردند. امروز ظهر هم وقتی از بیرون منزل به خانه بازگشت، زخمی بود و به من گفت «کمکم کن!»

در حالی که زن جوان همچنان ادعای خود را تکرار می‌کرد، ناگهان قاضی ویژه قتل عمد از وی درباره جراحت‌های روی دستش پرسید که متهم با نگرانی و اضطراب گفت: این زخم‌ها مربوط به درگیری شب گذشته با شوهرم است. من از او باردارم و دلیلی ندارد که دروغ بگویم.

در پی ادعاهای این زن جوان، قاضی صفری اتهام قتل عمد شوهرش را به وی تفهیم کرد و بدین ترتیب او در اختیار کاراگاهان پلیس آگاهی قرار گرفت تا بررسی‌های بیشتری در این باره صورت گیرد.

قتل همسر با ۲۴ ضربه چاقو

زوایای ۲ ماجرای وحشتناک همسرکشی در حالی زیر ذره‌بین تحقیقات قضایی قرار داشت که ناگهان صدای زنگ تلفن در بامداد پانزدهم اردیبهشت نیز خواب را از چشمان قاضی ویژه قتل عمد مشهد ربود. خبر همسرکشی دلهره آور سومین ماجرای همسرکشی طی ۲۴ ساعت گذشته بود که مقام قضایی را به خیابان شهید چراغچی ۵ کشاند. اما این حادثه زمانی وحشتناک‌تر شد که سرگرد سید قطبی (رئیس تجسس کلانتری خواجه ربیع) از وخامت حال نوجوان دوقلو نیز خبر داد که هدف ضربات هولناک چاقو قرار گرفته بودند. به همین دلیل سومین ماجرای همسرکشی اهمیت ویژه‌ای یافت چراکه هر لحظه احتمال داشت خبر تلخ دیگری در بی‌سیم‌های پلیس به گوش برسد.

طولی نکشید که با حضور قاضی شعبه ۲۰۸ دادسرای عمومی و انقلاب مشهد در محل وقوع جنایت تحقیقات درباره این حادثه وحشتناک وارد مرحله جدیدی شد چراکه «الهه» (زن ۳۰ ساله) با ۲۴ ضربه چاقو به قتل رسیده بود و دختر و پسر دوقلو (خواهر و برادر مقتول) نیز در بیمارستان شهید هاشمی‌نژاد بستری شده بودند.

پیگیری‌های قضایی نشان داد «الناز» (دختر۱۶ ساله) به خاطر وضعیت وخیمی که داشت به اتاق عمل انتقال یافته و زیر عمل جراحی قرار گرفته است، اما وضعیت «الیاس» کمی بهتر از خواهر دوقلویش بود. در همین حال متهم به قتل که با حضور به‌موقع گروه کارآگاهان و نیروهای تجسس کلانتری خواجه ربیع اطراف منزل پدرش دستگیر شده بود، مورد بازجویی تخصصی قرار گرفت و به قاضی دکتر صادق صفری گفت: سال ۹۳ با همسرم ازدواج کردم. البته قبل از او همسر دیگری هم داشتم. اوایل ارتباط دو همسرم با یکدیگر بسیار خوب بود و من هم ۲۲ سال کارمند یکی از موسسات مالی اعتباری بودم که اکنون نیز فعالیت دارد ولی بعداز آنجا بیرون آمدم.

وی افزود: در این شرایط اختلافات بین همسرانم نیز آغاز شد و به حدی رسید که به ناچار همسر اولم را طلاق دادم. او از همان ابتدا مخالف ازدواج مجدد من بود ولی من توجهی نمی‌کردم تا اینکه مدتی بعد به همسرم سوءظن پیدا کردم و با آنکه مسیر قانونی را در پیش می‌گرفتم ولی باز رضایت می‌دادم و پرونده مختومه می‌شد.

خلاصه این اختلافات به جایی رسید که همسرم از حدود ۱۰ روز قبل با حالت قهر منزل را ترک کرد و به خانه پدرش رفت و در همین حال هم اصرار به طلاق داشت. امشب هم وقتی او را با آرایش غلیظ دیدم، با او تماس گرفتم ولی مانند همیشه ماجرا را انکار کرد و مرا برای دعوا فراخواند. من که برای گفتگو با همسرم به منزل پدرش رفته بودم، ناگهان به خاطر پاسخ‌های سربالای او عصبانی شدم و چاقو را بیرون کشیدم. در حالی که ضرباتی را بر پیکر همسرم وارد می‌کردم، خواهر و بردارش جلو آمدند که آن‌ها را هم با چاقو زدم.

تحقیقات افسران دایره تجسس که با نظارت مستقیم سرهنگ روح ا... شجاعی (رئیس کلانتری خواجه ربیع) و با دستورهای محرمانه مقام قضایی ادامه داشت، بیانگر آن بود که زوج مذکور دختر ۷ ساله‌ای دارند و «رضا-ب» (متهم) قبل از دستگیری قصد خودکشی داشت که با حضور به موقع نیروهای انتظامی این تصمیم وی نافرجام ماند.

منبع: روزنامه خراسان