گودال خشت مال‌ها؛ قریب به یقین محل دفن اجساد قیام گوهرشاد است/ انتقال اسناد شهربانی در قیام گوهرشاد به جاده کرج
تاریخ انتشار: ۱۶ بهمن ۱۴۰۰ | کد خبر: ۳۴۳۰۵۲۸۲
عشقی گفت: گودال خشت مال ها به عنوان عمده‌ترین نقطه ای که محل دفن اجساد قیام گوهرشاد است نام برده شده که به صورت مکرر در تاریخ شفاهی مردم می‌گفتند اینجا شهدا را دفن کرده اند.
به گزارش شبکه اطلاع رسانی راه دانا؛ مهدی عشقی رضوانی، پژوهشگر و کارشناس تاریخ قیام گوهرشاد مشهد در گفت‌وگو با صبح توس؛ در رابطه با واقعه گوهرشاد اظهار کرد: بر روی تاریخ شفاهی قیام مسجد گوهرشاد، کشف حجاب، ممنوعیت روضه خوانی و کوتاه کردن لباس آقایان و اتحاد شکل البسه مصاحبه‌های شفاهی زیادی شده است.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
وی افزود: با بیش از هزار نفر از افرادی که در این رابطه مستقیم یا با واسطه خاطره داشته‌اند مصاحبه کرده‌ایم و یک بخش اندک در قالب‌های مختلف منتشر شده است و در ادامه این محتوا در اختیار هنرمندان، محققین و خبرنگاران قرار می‌گیرد که تاکنون مورد استفاده بسیاری از محققین قرار گرفته است.
گودال خشت مال‌ها عمده‌ترین مکان دفن شهدای قیام گوهرشاد
عشقی در رابطه با مکان دفن شهدای قیام گوهرشاد گفت: که عمده‌ترین جایی که نام برده شده همان بلوار وحدت یا گودال خشت مال ها است که در تاریخ شفاهی مردم می‌گفتند اینجا شهدای قیام گوهرشاد را دفن کرده اند.
وی ضمن اشاره به برخی موارد از تاریخ شفاهی قیام افزود: فردی را داریم که هر وقت با پدرش از اینجا عبور میکرده متوقف شده و اعلام کرده که پدرم را اینجا دفن کردند و ذکر فاتحه داشته اند و یا فردی داریم که می گفت با مادرم در قسمت خالی اینجا فاتحه می خواندیم و اینجا را مکان دفن شهدای واقعه گوهر شاد به ما معرفی کرده است.
باغ خونی مشهد دومین نقطه احتمالی دفن شهدای قیام گوهرشاد
این محقق و پژوهشگر تاریخی ادامه داد: باغ خونی مشهد که آن زمان کنسولگری روسیه بوده نقطه دومی است که خیلی مطرح شده و مدت زیادی متروکه است و گویا شهرداری به دنبال تبدیل این نقطه به موزه است.
وی با بیان اینکه برخی اعتقاد دارند که شهدا در چند قسمت تدفین شده اند افزود: آیت الله خزعلی و پدرش روز بعد از حادثه گوهرشاد به حرم می‌روند و همین مکان ها از جمله گودال خشت مال ها را به عنوان محل تدفین شهدای قیام مطرح می‌کنند.
عشقی با بیان اینکه روایت های مختلفی از کوهسنگی، خواجه ربیع نیز مطرح هستند که استناد کمتری دارند تصریح کرد: ۳۴ نفر از بازماندگان شهدای واقعه که در مشهد زندگی می کنند را پیدا کردیم و از این تعداد عکس ۴ شهید را نیز یافتیم که بر این اساس یک سری المان ها ساخته شد که در نقاط مختلف شهر نصب شده است.
پژوهشگر تاریخ قیام گوهرشاد مشهد افزود: این واقعه طی حدود ۹۰ سال گذشته اتفاق افتاده است و سازه هایی که در این محل ها ساخته شده است حدود ۵۰ سال پیش است.
ثبت اسامی برخی شهدا در لیست قبرستان گلشور مشهد
فعال فرهنگی حسینیه هنر مشهد بیان داشت: قیام بامداد یکشنبه اتفاق می‌افتد ولی جمعه قبل، درگیری مختصری در مسجد گوهرشاد اتفاق می‌افتد و برخی شهدای قیام به صورت فردی دفن شده‌اند و آرامگاه آنها مشخص است مانند شهید نوروزیان که در قبرستان هشت‌آباد، شهید سبزی‌کار و چند نفر دیگر که در بوستان گلشور دفن شدند به نحوی که اسامی این افراد در دفاتر این قبرستان‌ها ثبت است و علت فوت را اصابت گلوله نوشته اند.
وی با اشاره به شهدای غیر مشهدی قیام گوهرشاد افزود: فردی از فریمان به نام براتعلی براتی که برای کمک به قیام می آید شهید شده و همچنین دو شهید از تبادکان شهید می شوند و خانمی به نام خوشکار عکس پدرش که در این حادثه شهید شده بود نیز به ما داده است.
عشقی پیرامون دلایل مستند نشدن این واقعه به صورت مکتوب خاطرنشان کرد: بعد از قیام خفقان شدیدی در دوران رضاخان وجود داشته به نحوی که امکان پیگیری وضعیت کشته ها نبوده است، همچنین بعد از آن کشف حجاب و ممنوعیت روضه درگیری های دیگری بوده که باعث کم رنگ شدن واقعه شده است.
وی باتوجه به دلایل وجود شهدای غیر مشهدی در این حادثه افزود: بعد از نماز مغرب مشهدی ها برای شام و استراحت از حرم خارج می شوند تا فردا صبح دوباره به جمع قیام و تحصن برگردند، پس از خروج مشهدی‌ها درب‌های مسجد را می بندند و به این دلیل بسیاری از کشته‌ها از شهرهای اطراف بودند.
پژوهشگر تاریخ قیام گوهرشاد مشهد گفت: حجت‌الاسلام واعظ‌زاده که پدرش از تبعیدشدگان این واقعه است خاطره‌ای دارد که پدرش هر شب برای نمازخواندن در مسجد گوهرشاد به او پول می‌داده ولی آن شب پول می‌دهد که در مسجد نماز نخوانند و سریعتر به خانه بروند.
فعال فرهنگی حسینیه هنر مشهد ادامه داد: فردی را پیدا کردیم که در آن حادثه ۱۲ ساله بوده و حین فرار تیر خورده بوده است، همچنین افراد زیادی که ساکن اطراف حرم بوده اند در خاطراتشات مکرر صدای الله اکبر و تیر را روایت کرده اند که به دلیل وقوع قیام گوهرشاد در تابستان و خوابیدن در پشت بام‌ها این روایات گسترده ذکر شده است.
وی همچنین افزود: فردی را داریم که اذعان داشته پدرم و پدربزرگش آن شب به مسجد می‌روند و هیچ وقت برنمی‌گردند.
عشقی با تأکید بر ضرورت ثبت این واقعه اظهار کرد: سال ۶۱ سردبیر نشریه سروش یک خبرنگاری به نام سینا واحد را برای تهیه گزارش واقعه مسجد گوهرشاد به مشهد می‌فرستد و بعدها آن مطالب و مصاحبه ها به کتاب تبدیل می شود که این اولین سند مکتوب برای قیام است ولی دوباره به فراموشی سپرده می‌شود تا سال‌های گذشته که پروژه تاریخ شفاهی قیام گوهرشاد دوباره آغاز می شود.
انتقال اسناد شهربانی مربوط به قیام گوهرشاد به جاده کرج
این محقق با اشاره با برونداد این واقعه در آثار فرهنگی و هنری کشور بیان داشت: فیلم مادر علی حاتمی، کتاب من او رضا امیرخانی، کتاب واقعه خراسان چاپ قبل انقلاب و چندین کتاب دیگر نیز به موضوع گوهر شاد در قسمت هایی پرداخته است ولی در رابطه با محل دفن به صورت دقیق ورود نمی کنند.
وی افزود: یک نفر که کارمند اداره مالیات بود در خاطراتش گفته است که ۵۱ کامیون را شمارش کرده است که اجساد توسط آن ها برده شده است و با توجه به باسوادی این فرد احتمالا عدد درست باشد.
عشقی گفت: یک نفر را داریم که در این واقعه زخمی و در کامیون انداخته شده و بعد به واسطه یکی از آشنایان که به او می‌گوید زنده هست آن را خارج می‌کند و یا فردی که پس از شروع تیراندازی خودش را با فرش پوشانده و دو روز بعد خارج می شود.
پژوهشگر تاریخ قیام گوهرشاد مشهد اظهار کرد: بر اساس اطلاعات ما تیم اصلی کشتار نیروهای غیر مشهدی بوده‌اند و چند نفر را داریم که سرباز بوده اند و از تیراندازی امتناع می‌کنند ولی در یک خاطره غیرمستقیم سرباز مشهدی را داریم که خود را مأمور مسلسل سنگین این واقعه معرفی می‌کند.
وی با اشاره به دلایل نبودن اسناد ارتش در رابطه با این واقعه افزود: اسناد ارتش زمان آمدن روس‌ها به روسیه انتقال داده شده و اسناد موجود نیز به روزهای بعد از واقعه در رابطه با تبعیدها برمی‌گردد و گفته شده که اسناد شهربانی مربوط به آن زمان در جاده کرج وجود دارد که هنوز پالایش نشده است.
انتهای پیام/
منبع: دانا
کلیدواژه: شهدای قیام گوهرشاد گودال خشت مال ها پژوهشگر تاریخ مسجد گوهرشاد تاریخ شفاهی دفن شهدای
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.dana.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «دانا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۴۳۰۵۲۸۲ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
قدیمی ترین متن مبارزاتی امام خمینی و انتشار دست‌نوشته رهبری در دفتر کتابخانه وزیری برای نخستین بار + عکس
به گزارش جماران از پایگاه اطلاع‌رسانی مرکز اسناد انقلاب اسلامی؛ امام خمینی در سال 1323 مطلبی را در دفترچه یادداشت های آقای وزیری مکتوب کرد که امروزه به عنوان قدیمی ترین متن مبارزاتی ایشان از آن یاد می شود و به نامه قیام لله مشهور است. در این مکتوبه که پس از تبعید رضا خان و در ابتدای سلطنت محمدرضا پهلوی نگارش شده است امام با مهیا دانستن شرایط برای قیام اسلامی از حق طلبان درخواست می کند که منافع شخصی را رها کنند و به فکر حرکت اصلاحی به منظور اعاده اسلام باشند.
یکی از نکات بسیار مهم این نامه امتزاج دقایق عارفانه و آیات قرآنی به منظور انعکاس وظیفه کنشگری عموم و خواص است. از آغاز که با استناد به آیه "قُلْ اِنَّما اَعِظُکُم بِواحِدَةٍ أنْ تَقُومُوا لله مَثنی وَ فُرادی" کلام پی گرفته می شود و با حکایت مبارزات پیامبران ادامه پیدا می کند و درنهایت با استناد به آیه " وَ مَنْ یَخْرُجْ مِنْ بَیْتِهِ مُهاجِراً اِلَی الله ِ وَ رَسولِهِ ثُمَّ یُدرِکْهُ الْمَوتُ فَقَد وَقَعَ أَجْرُهُ عَلَی الله" سخن پایان می پذیرد.
30 سال پس از نگارش این متن توسط امام خمینی در تاریخ 1353/1/17 آیت‌الله سید علی خامنه‌ای نیز دست خطی را در این دفتر مرقوم می کنند که امروز برای نخستین بار توسط مرکز اسناد انقلاب اسلامی منتشر می شود.
آیت‌الله خامنه‌ای نیز در یادداشت خود با استناد به آیه " وَإِذْ أَخَذَ اللَّهُ مِیثَاقَ الَّذِینَ أُوتُوا الْکِتَابَ لَتُبَیِّنُنَّهُ لِلنَّاسِ وَلَا تَکْتُمُونَهُ فَنَبَذُوهُ وَرَاءَ ظُهُورِهِمْ وَاشْتَرَوْا بِهِ ثَمَنًا قَلِیلًا" از عدم کنشگری متولیان امور دینی و عموم امت اسلامی در قیام برای تحقق اسلام گله کرده و آمدن روزی را آرزو دارد که با کنار رفتن مکاتب مادی و سست پایه، اسلام به عنوان برنامه زندگی و بنیان اساسی نظام اجتماعی به کار گرفته شود.
متن کامل این نامه بدین شرح است:
«زیارت گنجینه گرانبهائی از کتاب و نوشته ی اسلامی که محصول کوششی ارجمند است بیننده را به یاد اقیانوس بیکران فرهنگ عمیق و غنی و عریق اسلام عزیز می افکند که در روزگار ترکتازی افکار و مکاتب و فرهنگهای سست و بی پایه ی بشری و در عهدی که پوشالی ترین بنیانهای فکری را در فکر و دل جهانیان مرتبت‌ها و پایگاه‌هاست همچنان و همچنان در عزلتخانه ی کتابها و کتابخانه ها زندانی است و در محوطه ئی بسی دور از زندگی و عمل پیروان اسلامی، تبعیدی. و متولیان و منادیان و مدعیانش را چیزی که کمتر به خاطر است و بیشتر در نسیان، رسالت و مسئولیت و تعهد خطیری است که قرآن و اسلام بدوش آنان نهاده که: و اذ اخذ الذین اوتو الکتاب لتبیننه للناس و لا تکتمونه .... به امید آن روز که امت عظیم اسلام، قرآن و اسلام را همچون برنامه ی زندگی و بنیان اساسی نظام اجتماعی به کار گیرند... به امید بیداری ها و درس گیری ها... به امید تجلی حماسه ی اسلام و تشیع در زادگاه و پرورشگاه اسلام و تشیع
در روز دوشنبه 12 ربیع الاول هزار سیصد و نود و چهار هجری قمری
در حضرت مؤسس عالیقدر کتابخانه ادوم الله برکات وجوده الشریف نگاشته آمد
53/1/17
سید علی خامنه‌ای »
جزئیات جدید از دزدیده شدن دختر ۴ ساله کلاله‌ای؛ کارگر ۳۵ ساله قصد فروش یسنا را داشت